ΜΕΛΑΣΜΑ (χλόασμα, μάσκα της εγκυμοσύνης, πανάδες)

Μέλασμα (χλόασμα, μάσκα της εγκυμοσύνης, πανάδες)

Το μέλασμα είναι μια διαταραχή του χρώματος του δέρματος, που εκδηλώνεται με καφετιές, σκούρες ή γκρίζες κηλίδες στις εκτεθειμένες  στον ήλιο περιοχές, συχνότερα στο πρόσωπο.

Συχνότητα: Συχνό, ιδίως μεταξύ ατόμων με καστανό χρώμα δέρματος. Εμφανίζεται κυρίως στις γυναίκες, αν και το 10% των ασθενών είναι άνδρες. Ορισμένες φορές σχετίζεται με την εγκυμοσύνη και την λήψη αντισυλληπτικών και πάντα με τον ήλιο. Τα καλλυντικά πιθανότατα δεν ευθύνονται. Εμφανέστερο ή συχνότερο στις ηλιόλουστες περιοχές του πλανήτη, ιδίως στην Καραϊβική και στις χώρες της Μεσογείου.

Μορφολογία: Εκτεταμένες κηλίδες με ανώμαλα, καλά περιγεγραμμένα όρια και ομοιόμορφη κατανομή της μελανίνης. Δεν έχουν σχέση με τις ηλιακές φακές. Οι τελευταίες έχουν μικρότερο μέγεθος (2-20mm), παρατηρούνται σε μεγαλύτερες ηλικίες, δεν υποχωρούν από μόνες τους και είναι αποτέλεσμα της μακρόχρονης επίδρασης του ήλιου στο δέρμα των εκτεθειμένων περιοχών.

Πορεία και πρόγνωση: Το μέλασμα μπορεί να εξαφανιστεί αυτόματα σε διάστημα μερικών μηνών μετά τον τοκετό ή μετά την διακοπή των αντισυλληπτικών χαπιών. Όμως  συχνά υποτροπιάζει χωρίς να συνδέεται απαραίτητα με ορμονικούς παράγοντες.

Σημασία: Παρότι είναι ένα αυστηρά αισθητικό πρόβλημα, είναι πολύ ενοχλητικό τόσο για τους άνδρες, όσο και για τις γυναίκες, ιδίως σε άτομα με καστανό χρώμα δέρματος.

Αντιμετώπιση: Περιλαμβάνει την πρόληψη και την θεραπεία.                                      

  Πρόληψη

H αποφυγή του ήλιου και η αντηλιακή προστασία έχουν πρωταρχική σημασία στην αντιμετώπιση του μελάσματος.

• Αποφυγή  του ήλιου από τις 10 π.μ. μέχρι τις 3 μ.μ.
• Το αντηλιακό να εφαρμόζεται κάθε πρωΐ, είτε έχει λιακάδα είτε έχει συννεφιά. Μετά το πλύσιμο του προσώπου, απλώνετε λεπτό στρώμα αντηλιακού με δείκτη προστασίας (SPF) 30 και πάνω,  το αφήνετε να στεγνώσει και κατόπιν επαναλαμβάνετε την εφαρμογή με δεύτερη στρώση. Το αντηλιακό πρέπει να ανανεώνεται κάθε 3 ώρες και αμέσως μετά από υπερβολική εφίδρωση ή κολύμπι.
• Οι αντηλιακές κρέμες πρέπει να περιέχουν εκτός από τα χημικά και φυσικά φίλτρα (Ti2O, ZnO). Η προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία Α (UVΑ)  και Β (UVB) πρέπει να αναγράφεται στην συσκευασία του αντηλιακού όπως φαίνεται στον παράπλευρο πίνακα. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η θερμότητα  μπορεί να παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του μελάσματος. Μάλιστα συνιστάται με ολοένα μεγαλύτερη συχνότητα όλοι οι ασθενείς με μέλασμα να αποφεύγουν τη σωματική κόπωση σε υψηλές θερμοκρασίες και να περιορίζουν την έκθεσή τους στη θερμότητα που εκπέμπουν οι ηλεκτρικές συσκευές και οι φωτιές, αν είναι δυνατό.
• Είναι σημαντικό να κατανοήσουν τα άτομα με μέλασμα ότι εξακολουθούν να δέχονται επιβλαβείς δόσεις υπεριώδους ακτινοβολίας, που αρκούν για να προκαλέσουν υποτροπή ή επιδείνωση του προβλήματος τους, ακόμη και μέσα από τα τζάμια των παραθύρων. Πρέπει συνεπώς να χρησιμοποιούν αντηλιακό και όταν βρίσκονται σε εσωτερικούς χώρους.                   
• Για την, όσο γίνεται πιο ολοκληρωμένη προστασία από τον ήλιο συνιστάται η χρήση καπέλου με γείσο. Τα κανονικά ρούχα μπορούν να περέχουν προστασία από τον ήλιο που ισοδυναμεί με SPF 6-15 που μειώνεται όμως σε λιγότερο από 5, αν το ύφασμα είναι υγρό.
• Οι γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά χάπια θα πρέπει να τα διακόπτουν όταν αυτό είναι δυνατόν, και να επιλέγουν εναλλακτική μέθοδο αντισύλληψης. Ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις όπου το μέλασμα  επιμένει και μετά την διακοπή των αντισυλληπτικών χαπιών.

Θεραπεία

Η θεραπεία στηρίζεται στην τοπική φαρμακευτική αγωγή με την μορφή κρέμας, της οποίας το κύριο συστατικό είναι η υδροκινόνη και παρασκευάζεται στο φαρμακείο. Πρέπει να φυλάσσεται στο ψυγείο. Η υδροκινόνη αντιδρά πολύ εύκολα με το οξυγόνο, μπορεί εύκολα να οξειδωθεί και άρα να χάσει την δραστικότητα της. Όταν οξειδωθεί, αλλάζει το χρώμα της από ανοικτό μπεζ, που είναι φυσιολογικά, σε σκούρο κίτρινο ή καφετί. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να αντικατασταθεί.  Η διάρκεια της θεραπείας κυμαίνεται από 3-6 μήνες. Κατά την διάρκεια των πρώτων εβδομάδων της θεραπείας μπορεί να παρατηρηθούν: ήπια ερυθρότητα, ξηρότητα, ξεφλούδισμα, αίσθημα καύσου και φαγούρας. Η συμπτωματολογία αυτή υποχωρεί συνήθως με την πάροδο της θεραπείας και αντιμετωπίζεται με τις οδηγίες του δερματολόγου σας. Παράλληλα με την κρέμα αυτή ενδέχεται να  εφαρμοστούν συμπληρωματικά: η μικροδερμοαπόξεση και το χημικό peeling. Στο τέλος επακολουθεί πρόγραμμα συντήρησης-πρόληψης. Κυκλοφορούν στο εμπόριο πολλά λευκαντικά προϊόντα, τα οποία δεν ανήκουν στην κατηγορία των φαρμάκων. Έχουν ελάχιστη χρησιμότητα στη θεραπεία του